Các biến cố thiên nga đen như các sự kiện 11/9/2001 hay Covid 19 năm 2019 là không thể dự đoán được, nó xảy đến bất thường và vì vậy, chúng ta cần tìm cách thích nghi với sự tồn tại của chúng. Trong đó, khả năng cải thiện nghịch cảnh không chỉ là liều thuốc giải độc biến cố thiên nga đen, mà còn giúp chúng ta chấp nhận vai trò cải biến xã hội của những biến cố này – dù những cải biến đó mới chỉ manh nha, nó đang thầm lặng mang tới những thực tế mới trong cách vận hành nhiều mặt của xã hội.

Các biến cố thiên nga đen có thể gây ra những đổ vỡ, giải pháp khắc phục các đổ vỡ này là gì?   “Trong dài hạn, mọi thứ không dễ bị tổn thương nhất cũng có thể đổ vỡ.” Để có khả năng cải thiện nghịch cảnh, mạnh mẽ thôi là chưa đủ. “Cần một sự mạnh mẽ hoàn hảo để một vết nứt không dẫn đến sụp đổ toàn hệ thống”, biết rằng sự mạnh mẽ hoàn hảo là không thể đạt được, ta cần một cơ chế để chữa lành vết thương, đó là sự hợp tác.

Các tranh chấp phát sinh trong quan hệ kinh doanh thương mại có thể được coi là những “thiên nga đen” vì nó là sự kiện bất thường và có thể làm thay đổi cục diện mối quan hệ làm ăn đang có. Nếu tranh chấp đi tới thỏa thuận thuận lòng hai bên, không những giữ mà còn nâng tầm được quan hệ đối tác bằng sự tin tưởng.

Sự hợp tác cùng nhau chính là khả năng cải thiện nghịch cảnh của hoà giải thương mại trong cuộc đẩy lùi biến cố tranh chấp. Sự hợp tác giữa hoà giải viên với các bên, giữa các bên với nhau. Tính thân thiện của hoà giải sẽ làm dịu xuống tâm lý “không bên nào chịu nhường bên nào”. Tính thân thiện của hòa giải không chỉ đơn thuần là sự dễ tiếp cận và thực hiện trong thủ tục mà còn ở cách thức mà hòa giải vận hành. Bởi hòa giải là phương thức đặc biệt lưu ý tới các yếu tố như cảm xúc và vị thế của các bên trong tranh chấp. Hòa giải có thể được coi là phương thuốc xoa dịu không khí căng thẳng, gỡ dần các bế tắc. Hòa giải viên lúc này là các y bác sỹ, không chỉ “chữa bệnh tranh chấp” bằng chuyên môn mà còn bằng trách nhiệm được giao phó về một cái kết có hậu cho các bên để giữ gìn mối quan hệ kinh doanh bền vững. Khi tranh chấp xảy ra, không phải là lúc đổ lỗi mà là lúc nên đặt những ngờ vực và hiếu thắng sang một bên và tập trung vào mục tiêu chung – khóa những xung đột này lại.

Đằng sau khả năng cải thiện nghịch cảnh của VICMC, chính là sự nỗ lực của các thành viên VICMC (gồm các thành viên Ban điều hành, Ban Thư ký, các Hoà giải viên) bằng các hoạt động tương tác nội bộ thông qua các Hội thảo online, các nhóm thảo luận chuyên môn trong mục tiêu cung cấp sự hỗ trợ và khả năng cải thiện nghịch cảnh cho các doanh nghiệp gặp “biến cố thiên nga đen”. Đó là sự đồng hành trong chuỗi bài viết pháp lý do ảnh hưởng của Covid 19 ngay giữa tâm dịch:

• Covid-19: Câu chuyện pháp lý về Force majeure, Hardship và việc sử dụng Hoà giải thương mại
• Covid-19: Hợp đồng thuê mặt bằng kinh doanh và Hòa giải thương mại
• Hệ quả pháp lý của việc không ký hợp đồng thực hiện gói thầu
• Ảnh hưởng của Covid-19 đến các Hợp đồng xây dựng: đâu là giải pháp…

hay chính sách hỗ trợ cho các chủ thể kinh doanh giải quyết bằng hòa giải các tranh chấp phát sinh trong thời Covid-19. Chính sách này được áp dụng cho các tranh chấp gửi tới VICMC đến hết ngày 30/06/2020.

Khi biến cố xảy đến, các đứt gãy xuất hiện trong chuỗi giá trị thường ngày và sự thật là chúng ta không thể chữa lành các đứt gãy này bằng những đứt gãy khác. Làm thế nào để một quốc gia có chung 1000 km đường biên giới với quốc gia khởi phát dịch bệnh lại có thể kiểm soát tốt dịch bệnh không để nó tăng theo cấp số nhân. Phương thức phòng dịch chi phí thấp nhưng tất cả đồng lòng trong cuộc chiến này đã tỏ rõ ưu thế. Hành động đơn phương “mạnh ai nấy làm” là một đứt gãy xuất hiện trong biến cố. Cách thức tốt để nối liền các đứt gãy là sự liên kết, những cái bắt tay cùng nhau, trong bất cứ cuộc chiến nào, chống virus Covid 19 hay đẩy lùi “virus tranh chấp”. Một khi chúng ta bị chia rẽ, virus sẽ xâm nhập vào lỗ hổng giữa chúng ta. Do đó, cần kéo các bên xích lại gần nhau hơn để thấu hiểu vấn đề của nhau và lấp đầy những chia rẽ bằng sự đồng lòng và hợp tác. Khi đó, vai trò của hòa giải sẽ là liều vaccine giúp các bên miễn dịch với tranh chấp và VICMC là địa chỉ cung cấp cho các bên loại vaccine hữu hiệu này.

Hình ảnh sử dụng ý tưởng thiết kế của Marissa Jimenez