Công ước về Thoả thuận giải quyết tranh chấp quốc tế đạt được qua hoà giải (United Nations Convention on International Settlement Agreements Resulting from Mediation), được UNCITRAL (The United Nations Commission on International Trade Law) hoàn thành tháng 07/2018 và Đại hội Đồng Liên hợp quốc thông qua tháng 12/2018. Cuối cùng đã được mở kí tại Singapore trong ngày 08/08/2019.

Công ước về Thoả thuận giải quyết tranh chấp quốc tế đạt được qua hoà giải (gọi tắt là Công ước Singapore về Hoà giải) nhằm tăng cường khung giải quyết tranh chấp quốc tế, giúp thuận lợi hoá thương mại giữa các quốc gia. Công ước Singapore về Hoà giải cho phép thực thi các thoả thuận hoà giải thành giữa các quốc gia kí kết. Cho đến thời điểm kí kết, có tổng cộng 46 quốc gia tham gia công ước, bao gồm: Singapore, Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Chi-lê, Iran, Malaysia, Philippines, Qatar, Ukraine, Lào, Israel, Brunei, Jordan… Việt Nam đã tham gia lễ kí kết với tư cách quan sát viên.

Hoà giải là phương pháp giải quyết tranh chấp thay thế, không mới trên thế giới nhưng khá mới mẻ tại Việt Nam so với hai phương thức “anh em” của nó là trọng tài và toà án. Hoà giải là quá trình mà các bên cố gắng để giải quyết một tranh chấp nhờ đến một bên thứ ba trung lập – hoà giải viên. Hoà giải viên không có bất cứ thẩm quyền nào để áp đặt quyết định lên các bên mà chỉ giúp đỡ họ đi đến một cách giải quyết thống nhất. Tuy nhiên, việc sử dụng phương thức hoà giải cho các tranh chấp mang tính quốc tế chưa hề được coi trọng như kỳ vọng.

Kết quả cuộc khảo sát năm 2014 của Viện Hoà giải Quốc tế cho thấy 93% người trả lời nghiêng về mong muốn được thoả thuận hoà giải cho tranh chấp với một bên đến từ quốc gia khác, nơi đã phê chuẩn công ước về thi hành thoả thụân hoà giải thành.

Thực tế, tỷ lệ của những trường hợp không tuân thủ Thoả thụân hoà giải thành là rất thấp, các bên đều không muốn từ bỏ thực hiện một thoả thuận đã tốn nhiều thời gian và nỗ lực để đàm phán. Tuy nhiên, nếu dựa trên cảm nhận (hơn là thực tế) rằng không có khả năng để thực thi Thoả thuận hoà giải thành, Công ước Singapore về hoà giải sẽ đưa đến một bước tiến quan trọng khuyến khích cung cấp hoà giải đa quốc gia với sự đảm bảo một khuôn khổ để thực thi và hỗ trợ hợp pháp cho quá trình hoà giải. Sự xúc tiến và giáo dục kết hợp cùng giới thiệu về Công ước Singapore sẽ mang đến nhiều kiến thức cho quá trình hoà giải và tăng cường động lực cho các hiệp hội về hoà giải.

Sự phát triển và được công nhận của phương thức hoà giải trong khu vực hứa hẹn sẽ đem lại những chuyển biến tích cực đối với hoạt động hoà giải tại Việt Nam.

Thông tin tham khảo:

(1) Giới thiệu về Công ước: https://uncitral.un.org/en/texts/mediation/conventions/international_settlement_agreements

(2) Thông tin thêm về nội dung công ước: https://barandbench.com/india-us-china-among-46-countries-…/
(3) Thông tin chung: https://www.ashurst.com/…/the-singapore-convention-on-medi…/